Bộ Xây dựng nhận được kiến nghị của cử tri tỉnh Ninh Thuận do Ban Dân nguyện chuyển đến theo công văn số 742/BDN ngày 14/6/2023 với nội dung kiến nghị: “Cử tri kiến nghị cần quan tâm, có chính sách ưu đãi tốt hơn nhằm khuyến khích đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội; khu vui chơi, giải trí, thể dục thể thao cho công nhân lao động; nhà giữ trẻ, trường mầm non ở các khu vực trong và gần khu công nghiệp, cụm công nghiệp để tạo điều kiện thuận lợi cho công nhân lao động ổn định cuộc sống, an tâm làm việc, nâng cao đời sống tinh thần sau giờ làm việc”.
Về vấn đề này, Bộ Xây dựng đã có công văn 3613/BXD-QLN trả lời như sau:
(1) Về kiến nghị có chính sách ưu đãi tốt hơn nhằm khuyến khích đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội:
- Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân và xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; đặc biệt là việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho công nhân lao động. Nhìn chung, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật và các chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, nhà ở công nhân lao động đến nay đã tạo được hành lang pháp lý tương đối đầy đủ, đảm bảo hỗ trợ và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào phát triển nhà ở xã hội.
Tính đến tháng 3/2023, trên địa bàn cả nước đã hoàn thành 307 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, quy mô xây dựng khoảng 157.100 căn, với tổng diện tích hơn 7.950.000 m2. Đang tiếp tục triển khai 294 dự án (bao gồm các dự án đang xây dựng và dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư), với quy mô xây dựng khoảng 288.499 căn, với tổng diện tích khoảng 14.425.000 m2.
Mặc dù đã đạt được một số kết quả như nêu trên nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu đề ra. Các nguyên nhân đó là do thiếu quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội; vướng mắc trong thủ tục lựa chọn chủ đầu tư; thủ tục đầu tư phát triển nhà ở xã hội còn phức tạp, kéo dài; một số tổ chức, cá nhân chưa tuân thủ quy định pháp luật về nhà ở xã hội do các chế tài xử lý còn thiếu hoặc chưa đủ mạnh...
Ngoài các nguyên nhân trên thì thiếu nguồn vốn ưu đãi; cơ chế khuyến khích chủ đầu tư chưa thực chất, chưa đủ mạnh để thu hút doanh nghiệp cũng là nguyên nhân chính dẫn tới việc phát triển nhà ở xã hội chưa đạt được mục tiêu đề ra. Luật Nhà ở năm 2014 đã có các cơ chế ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội, cụ thể là: được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với diện tích đất được Nhà nước giao hoặc cho thuê để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; được miễn, giảm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế; được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng chính sách xã hội, tổ chức tín dụng đang hoạt động tại Việt Nam; được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng nhà ở xã hội; trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được hỗ trợ toàn bộ kinh phí này; các ưu đãi khác theo quy định của pháp luật (Điều 58 Luật Nhà ở năm 2014)…nhưng cũng đã bộc lộ các bấp cập, đó là: quy định về ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa đủ khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; chưa thống nhất với pháp luật về thuế, đầu tư, đầu tư công...
Do vậy, Bộ Xây dựng trên cơ sở tổng kết, đánh giá đã nghiên cứu, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) được Chính phủ trình Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp 5 và dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 6 theo hướng cắt giảm thủ tục hành chính, tăng cường ưu đãi chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở xã hội để bán, thuê mua, cho thuê. Ngoài các ưu đãi hiện hành (miễn tiền sử dụng đất; ưu đãi thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp; vay vốn ưu đãi…) thì sửa đổi, bổ sung quy định ưu đãi chủ đầu tư về lợi nhuận định mức xác định trên phần xây dựng nhà ở xã hội; ưu đãi diện tích kinh doanh dịch vụ thương mại trong dự án nhà ở xã hội.
- Bên cạnh đó, để thúc đẩy việc phát triển nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, ngày 03/4/2023, tại Quyết định số 338/QĐ-TTg, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 01 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Theo đó, mục tiêu Đề án đặt ra đến năm 2030, tổng số căn hộ các địa phương hoàn thành khoảng 1.062.200 căn. Trong đó, giai đoạn 2021-2025 hoàn thành khoảng 428.000 căn; giai đoạn 2025-2030 hoàn thành khoảng 634.200 căn nhà ở xã hội. Để hoàn thành mục tiêu nêu trên, trong Đề án đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, đồng bộ để các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện.
Hiện nay, Bộ Xây dựng đang tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương đôn đốc, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong việc triển khai thực hiện hiệu quả Đề án, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp.
(2) Về kiến nghị đầu tư xây dựng khu vui chơi, giải trí, thể dục thể thao cho công nhân lao động:
Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cũng đã có quy định yêu cầu dự án nhà ở xã hội phải có đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (khoản 4 Điều 78 và khoản 2 Điều 92 dự thảo Luật).
(3) Về kiến nghị có chính sách ưu đãi tốt hơn nhằm khuyến khích đầu tư xây dựng nhà giữ trẻ, trường mầm non ở các khu vực trong và gần khu công nghiệp, cụm công nghiệp:
- Việc quy hoạch, bố trí nhà giữ trẻ, trường mầm non ngoài dự án nhà ở, khu đô thị, nhà lưu trú công nhân khu công nghiệp, cụm công nghiệp thực hiện theo pháp luật về quy hoạch, pháp luật về giáo dục.
- Đối với việc đầu tư xây dựng nhà giữ trẻ, trường mầm non ở các khu vực trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp:
Trong thời gian vừa qua, việc triển khai thực hiện đầu tư xây dựng các thiết chế công đoàn, trong đó có khu vui chơi, giải trí, thể dục thể thao cho công nhân lao động; nhà giữ trẻ, trường mầm non được thực hiện theo Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” được Thủ tướng phê duyệt tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 và được sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020.
Theo đó Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam được giao nhiệm vụ: (1) Chịu trách nhiệm toàn diện trong việc triển khai thực hiện Đề án, đảm bảo hiệu quả, sử dụng đúng mục đích, phát huy tác dụng, quản lý tài chính và quản lý đầu tư xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng và pháp luật về đầu tư công. Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan có liên quan tổ chức, triển khai thực hiện Đề án; định kỳ kiểm tra đánh giá, tổng kết việc thực hiện Đề án, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện (điểm a khoản 2 phần III Điều 1 Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017); (2) Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn để phục vụ đoàn viên công đoàn và người lao động theo Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Chịu trách nhiệm toàn diện trong việc triển khai thực hiện Đề án, đảm bảo công khai, minh bạch, hiệu quả, sử dụng đúng mục đích, phát huy tác dụng, quản lý tài chính và quản lý đầu tư xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng và pháp luật về đầu tư công (điểm d khoản 1 Điều 1 Quyết định 1729/QĐ-TTg ngày 04/11/2020).
Trung tâm Thông tin
Nguồn: Công văn 3613/BXD-QLN.