Ngày 21/12/2020, Bộ Xây dựng đã họp Hội đồng Tư vấn đánh giá nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ “Nghiên cứu điều chỉnh hướng dẫn và xây dựng sổ tay đánh giá môi trường chiến lược cho đồ án quy hoạch xây dựng”, do Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (VIUP) thực hiện. Ông Nguyễn Công Thịnh - Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ và môi trường (Bộ Xây dựng) làm Chủ tịch Hội đồng.
Toàn cảnh cuộc họp Hội đồng nghiệm thu
Báo cáo Hội đồng, TS.KTS Lưu Đức Minh chủ nhiệm đề tài cho biết: Trong những năm qua, công tác lồng ghép bảo vệ môi trường trong đồ án quy hoạch xây dựng đã được quan tâm ngày càng sâu rộng. Nhận thức và năng lực đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường của đội ngũ chuyên gia lập đồ án quy hoạch được nâng cao đáng kể. Các cấp thẩm định và ra quyết định về quy hoạch xây dựng cũng ngày càng quan tâm hơn đến các giải pháp bảo vệ môi trường vì mục tiêu phát triển bền vững. Các vấn đề môi trường và giải pháp phòng ngừa ô nhiễm, suy thoái môi trường đã được nhận diện và đề xuất trong nhiều đồ án quy hoạch thông qua công tác đánh giá môi trường chiến lược (ĐMC). Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trên thực tế, công tác lồng ghép bảo vệ môi trường trong quy hoạch xây dựng chưa thực sự hiệu quả. Bên cạnh đó, việc thiếu các công cụ, hướng dẫn kỹ thuật cụ thể cũng hạn chế hiệu quả của công tác tư vấn ĐMC. Trong bối cảnh các vấn đề pháp lý về ĐMC có nhiều thay đổi trong những năm qua, việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu điều chỉnh hướng dẫn và xây dựng sổ tay đánh giá môi trường chiến lược cho đồ án quy hoạch xây dựng” hết sức cần thiết.
Kết quả thực hiện đề tài gồm 3 sản phẩm chính: báo cáo tổng hợp; dự thảo Sổ tay hướng dẫn đánh giá môi trường chiến lược và bảo vệ môi trường trong đồ án quy hoạch xây dựng; báo cáo đề xuất các nội dung sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến ĐMC và các yêu cầu bảo vệ môi trường (được ghép chung vào báo cáo tổng hợp).
Tại Hội đồng, các chuyên gia đã cùng trao đổi, thảo luận với nhóm nghiên cứu về nội dung các sản phẩm của đề tài. Theo đó, đề tài đã đánh giá tổng quan được các công cụ lồng ghép bảo vệ môi trường trong công tác quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị tại Việt Nam cũng như trên thế giới, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm về thực hiện ĐMC trong quy hoạch xây dựng và quy hoạch đô thị cho Việt Nam. Nhóm tác giả đã rà soát khá đầy đủ các quy định của pháp luật về ĐMC cũng như quy trình, nội dung và phương pháp thực hiện ĐMC cho quy hoạch xây dựng, đồng thời đánh giá hiệu quả công tác thực hiện ĐMC hiện nay. Đề tài đã hướng dẫn tích hợp nội dung lồng ghép ứng phó với biến đổi khí hậu cũng như phòng chống thiên tai vào trong một quy trình chung ĐMC; đưa nội dung phân vùng môi trường tích hợp vào trong quy hoạch xây dựng thông qua ĐMC; có nhiều kiến nghị điều chỉnh hướng dẫn ĐMC trước đây để phù hợp hơn với điều kiện thực tiễn và pháp lý hiện hành. Từ đó nhóm tác giả đã xây dựng Sổ tay hướng dẫn đánh giá môi trường chiến lược cho đồ án quy hoạch xây dựng trên cơ sở điều chỉnh, bổ sung, tổng hợp các hướng dẫn trước đây; đưa ra những đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến ĐMC trong quy hoạch xây dựng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội đồng cũng đề nghị nhóm nghiên cứu bổ sung, chỉnh sửa một số nội dung. Cụ thể, đối với báo cáo tổng hợp cần bổ sung nội dung phân tích, làm rõ quy định giữa các luật về quy hoạch xây dựng, bảo vệ môi trường đối với yêu cầu thực hiện ĐMC. Về các sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật liên quan đến ĐMC, còn thiếu sửa đổi bổ sung nội dung ĐMC trong luật quy hoạch đô thị, bổ sung nội dung ĐMC đề xuất sửa tại Nghị định 18/2015/NĐ-CP, Nghị định 40/NĐ-CP; nhóm nghiên cứu cũng cần rà soát lại một số định nghĩa khái niệm về quy hoạch, liên quan đến quy hoạch đã được pháp luật hóa trong luật quy hoạch. Đối với Sổ tay hướng dẫn, cần cập nhật, hiệu chỉnh lại các giải thích từ ngữ đảm bảo phù hợp Luật Quy hoạch 2017 để đảm bảo đúng quy phạm. Các hướng dẫn kỹ thuật đánh giá còn chưa phân biệt rõ giữa các loại hình quy hoạch, đặc thù quy hoạch; sử dụng từ ngữ còn chưa phổ quát, dẫn đến khả năng ứng dụng thực tế chưa cao.
Kết luận cuộc họp, Ông Nguyễn Công Thịnh tổng hợp lại ý kiến nhận xét của hai ủy viên phản biện là TS.KST. Trần Thị Lan Anh - Phó Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị và Ths.KTS Vũ Anh Tú - Phó Vụ trưởng Vụ Quy hoạch Kiến trúc (Bộ Xây dựng) cùng các thành viên Hội đồng, đề nghị nhóm tác giả tiếp thu, chỉnh sửa thêm để các sản phẩm đề tài hoàn thiện hơn. Ông Nguyễn Công Thịnh cũng đánh giá cao cố gắng, nỗ lực của nhóm nghiên cứu. Nhìn chung, kết quả đề tài đã đáp ứng yêu cầu theo đề cương được phê duyệt.
Đề tài “Nghiên cứu điều chỉnh hướng dẫn và xây dựng sổ tay đánh giá môi trường chiến lược cho đồ án quy hoạch xây dựng” do nhóm nghiên cứu thuộc Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia thực hiện đã được Hội đồng nhất trí nghiệm thu, với kết quả đạt loại Khá.